جشنواره داناب

منابع آب سطحی و زیرزمینی، دو نوع اصلی منابع آب شیرین در زمین هستند. منابع آب سطحی، آبهایی هستند که در رودخانه ها، دریاچه ها، تالاب ها و مخازن مصنوعی قرار دارند منابع آب زیرزمینی، آب هایی هستند که در لایه های آبدار و اشباع زیر زمین تجمع پیدا کرده اند منابع آب سطحی و زیرزمینی، با هم در ارتباط و تبادل هستند و تأثیرات متقابل بر یکدیگر دارند برای مثال، برداشت بیش از حد از منابع آب زیرزمینی میتواند باعث کاهش سطح آب سطحی شود و بالعکس  منابع آب سطحی و زیرزمینی، برای مصارف کشاورزی، صنعتی، خانگی و تفریحی استفاده میشوند همچنین، منابع آب سطحی و زیرزمینی، نقش مهمی در حفظ تنوع زیستی و اکوسیستم های حساس به تغییرات اقلیم دارند با این حال، منابع آب سطحی و زیرزمینی، با چالشهای مختلف روبرو هستند. برخی از چالش ها عبارتند از:  

• کاهش منابع به علت خشکسالی، تغییرات اقلیم، رشد جمعیت و فعالیت  های انسان  
• آلودگی منابع به علت دفع نادرست زباله ها، استفاده بیش از حد از کودها و آفت کش ها، نشت مخازن و خطوط نفتی، فاضلاب شهری و صنعتی 
• تداخل با منابع دیگر به علت برداشت بالاتر از حجم تجدیدپذیر، تغذیه نامناسب چشمه ها و رودخانه ها، تاثیر منفی بر کاربران دسترس  
• کمبود مدیریت به علت نبود قوانین و مقررات مناسب، نظارت ناکافی بر استفاده از منابع، عدم همکاری بین المللی در حوضه های مشترک  برای حفظ و بهینه سازی منابع آب سطحی و زیرزمینی،

 لازم است که راهکارهای علمی و عملی اجرا شود. برخی از راهکارها عبارتند از: 

• کارآمد سازی مصرف آب در همه ی بخش ها با استفاده از فناوری های پیشرفته و روشهای کاهش هدررفت  
• حفاظت و احیای منابع آب با جلوگیری از آلودگی، کنترل فاضلاب، اصلاح الگوهای کشت، افزایش پوشش گیاهی 
• مدیریت یکپارچه منابع آب با توجه به رابطه بین منابع آب سطحی و زیرزمینی و نیازهای مختلف کاربران  
• افزایش آگاهی و همکاری برای شناسایی مشکلات و راه حلهای منابع آب سطحی و زیرزمینی

حفر چاه های غیر مجاز

حفر چاههای غیرمجاز، یکی از عواملی است که باعث بحران کم آبی و تخریب منابع آب زیرزمینی در کشور میشود. چاه های غیرمجاز، چاه هایی هستند که بدون پروانه و مجوز قانونی از سازمان آب و برق حفر میشوند برخی از خطرات و مشکلات حفر چاههای غیرمجاز عبارتند از: 

• کاهش سطح آب زیرزمینی به علت برداشت بیش از حد و نامتعارف از منابع آب 
• آلودگی منابع آب به علت نفوذ فاضلاب، کود، سموم و مواد شیمیایی از سطح زمین به لایه های آبدار 
• افت سطح زمین به علت خالی شدن فضاهای حاوی آب در لایه های زیرزمینی و تغییر شکل خاک  
• خشک شدن چشمه ها و رودخانه ها به علت قطع تغذیه از منابع آب زیرزمینی  
• تغییر کیفیت آب به علت ترکیدگی لایه های مختلف و تلاطم آب های شور و شیرین  
• ناسازگاری اجتماعی به علت نابرابری در دسترسی به منابع آب و تضاد بین کاربران قانونی و غیرقانونی  

برای جلوگیری از حفر چاه های غیرمجاز، لازم است که راهکارهای قانونی، مدیریتی و اجرایی اندیشیده و اجرا شود. برخی از راهکارها عبارتند از:  

• ضبط و مسدودسازی چاه های غیرمجاز با استفاده از نظارت هوایی، نقشه برداری، پروانه برداری و پلمپ  
• برخورد قضایی با حفاران و مالکان چاه های غیرمجاز با تعرضات جبران خسارات، جرائم مالی، حبس و تعلقات  
• افزایش هزینه برداشت از چاه های مجاز با توجه به مصرف و کاربرد  
• کارآمدسازی مصرف آب در بخش کشاورزی با استفاده از روشهای نوین آبیاری، الگوسازی کشت، تغذيۀ مصنوعي گياه  
• افزایش آگاهی و مسئولیت پذیری مردم با تبلیغات، آموزش ها، انجمن ها و شوراهای آب